حلال‌گوشت
مفهوم‌شناسی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
حلال‌گوشت، آن دسته از جانورانی هستند که مصرف گوشت آن‌ها پس از انجام تذکیه (ذبح یا صید شرعی) جایز است.[۱]
حیوانات حلال‌گوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
حیوانات خشکی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
حیوانات خشکی خود به دو دسته اهلی و وحشی تقسیم می‌گردند:
۱. چهارپایان اهلی حلال:
- انعام ثلاثه: سه گونه گاو، گوسفند و شتر که در فقه به «انعام ثلاثه» مشهورند، از مهم‌ترین حیوانات حلال‌گوشت به شمار می‌روند و تمامی فقها بر حلیت آن‌ها اتفاق نظر دارند.[۲] مگر آن كه موطوء انسان واقع شوند[۳] يا شير خوك خورده باشند - به گونه‌اى كه بدان نيرو گرفته، و استخوانشان محكم شده باشد-[۴] و يا از مدفوع نجس تغذيه كرده باشند[۵] كه در هر سه صورت، گوشت آن‌ها حرام مى‌شود.[۶]
- حیوانات مکروه: گوشت اسب، قاطر و الاغ، بنابر مشهور مکروه شمرده می‌شود که این کراهت در مصرف گوشت قاطر شدیدتر است.[۷]
۲. حیوانات غیر اهلی حلال:
گوشت حیواناتی نظیر گاو وحشی، گورخر، قوچ کوهی، آهو و گوزن حلال است.[۸] درباره حلیت گوشت زرافه، قدما و متأخران متعرض حكم نشده‌اند[۹] میان مراجع تقلید معاصر اختلاف نظر وجود دارد. برخی آن را حلال[۱۰] و برخی دیگر بنابر احتیاط حرام می‌دانند.[۱۱]
گوشت کانگورو در بین اکثر مراجع معاصر حرام است اما آیت الله العظمی مکارم شیرازی فتوا داده اند: در صورتی که ذبح شرعی شود، کانگورو از حیوانات حلال گوشت است و خوردن آن اشکالی ندارد.[۱۲]
آبزیان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ماهیان پولک‌دار (فلس‌دار) و میگو و پرندگان دریایی حلال‌گوشت‌اند .
- به جز این دو مورد، بقیه آبزیان در زمره حیوانات حرام‌گوشت قرار دارند. همچنین، حیوانات دوزیست همگی حرام گوشت هستند.[۱۳]
- شرط تذکیه آبزیان: تذکیه ماهی به این است که زنده از آب گرفته شود. اگر ماهی در آب بمیرد، پاک است اما خوردنش حرام است.[۱۴]
- فرآورده‌ها: خاویار و تخم ماهی‌ها از نظر حلیت و حرمت، تابع خود ماهی هستند.[۱۵]
پرندگان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
برای تشخیص پرندگان حلال‌گوشت، معیارهایی ذکر شده که وجود یکی از آن‌ها برای حلیت کافی است: نشانه‌های پرنده حلال‌گوشت:
- چینه‌دان یا سنگ‌دان یا در پشت پا سیخک (خار) داشته باشد.[۱۶]
- نحوه پرواز: مدت زمان بال‌زدن (دفیف) آن از صاف نگه داشتن بال‌ها (صفیف) بیشتر باشد.[۱۷]
- پرندگان حلال: مرغ خانگی، خروس، بوقلمون، شترمرغ، کبوتر، گنجشک، کبک، تیهو و بلبل.
- پرندگان مکروه:
گوشت پرندگانی مانند هدهد و پرستو حلال است، اما خوردن آن کراهت دارد.[۱۸] همچنين گوشت فاخته، چكاوك، هوبره و بويژه وركاک، صوّام و سبزه قبا (شيرگنجشک) مكروه است.[۱۹] فرآورده‌ها: حکم تخم پرندگان نیز تابع حکم گوشت آن‌هاست.[۲۰]
حشرات[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در بین حشرات، فقط ملخِ قادر بر پرواز، حلال گوشت است.[۲۱]
مثال[۲۲]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ج۲، ص۴۲۶.
- ↑ الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، ص 267.
- ↑ جواهر الكلام، ج36، ص284.
- ↑ جواهر الكلام، ج36، ص282.
- ↑ جواهر الكلام، ج36، ص272.
- ↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام. ج 1، ص 698.
- ↑ الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، ص 268.
- ↑ الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، ص 268.
- ↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام. ج 4، ص 232.
- ↑ ماوراء الفقه، ج7، ص121؛ https://qom.shafaqna.com/FA/186023Y ؛ https://www.makaremshirazi.net/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=40347&mid=276860
- ↑ https://www.sistani.org/persian/qa/0895/
- ↑ https://www.islamquest.net/fa/archive/fa48815
- ↑ جواهر الکلام، ج36، ص241.
- ↑ الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، ص 238.
- ↑ الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، ص 265.
- ↑ جواهر الکلام، ج36، ص306.
- ↑ جواهر الکلام، ج36، ص304.
- ↑ الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، ص 281.
- ↑ جواهر الکلام، ج36، ص313.
- ↑ الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، ص 289.
- ↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج ۳، ص ۳۰۵.
- ↑ خوردن گوشت زرافه و گوزن چه حکمی دارد؟، پایگاه اطلاه رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع) و هاشمی شاهرودی، محمود. 1382. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام. ج. 1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام. مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بيت (عليهم السلام).
- شهید ثانی، زین‌‌الدین بن علی؛ شهید اول، محمد بن مکی؛ و کلانتر، محمد. (1410). اللمعة الدمشقیة (ج 1). کتابفروشی داوری.
- محمدحسن بن باقر؛ جواهر الکلام «في شرح شرائع الإسلام»، دار إحياء التراث العربي.
- صدر، محمد،(1430). ما وراء الفقه، دار الأضواء.