حلالگوشت
حلالگوشت، آن دسته از جانورانی که مصرف گوشت آنها پس از انجام تذکیه (ذبح یا صید شرعی) جایز است.[۱]
حیوانات حلالگوشت به چهار دسته جانوران خشکی، آبزیان، پرندگان و حشرات تقسیم می شوند:
حیوانات خشکی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
حیوانات خشکی خود به دو دسته اهلی و وحشی تقسیم میگردند:
۱. چهارپایان اهلی حلال:
- انعام ثلاثه: سه گونه گاو، گوسفند و شتر که در فقه به «انعام ثلاثه» مشهورند، از مهمترین حیوانات حلالگوشت به شمار میروند و تمامی فقها بر حلیت آنها اتفاق نظر دارند.[۲] مگر آن كه موطوء انسان واقع شوند[۳] يا شير خوك خورده باشند - به گونهاى كه بدان نيرو گرفته، و استخوانشان محكم شده باشد-[۴] و يا از مدفوع نجس تغذيه كرده باشند[۵] كه در هر سه صورت، گوشت آنها حرام مىشود.[۶]
- حیوانات مکروه: گوشت اسب، قاطر و الاغ، بنابر مشهور مکروه شمرده میشود که این کراهت در مصرف گوشت قاطر شدیدتر است.[۷]
۲. حیوانات غیر اهلی حلال:
گوشت حیواناتی نظیر گاو وحشی، گورخر، قوچ کوهی، آهو و گوزن حلال است.[۸] درباره حلیت گوشت زرافه، قدما و متأخران متعرض حكم نشدهاند[۹] میان مراجع تقلید معاصر اختلاف نظر وجود دارد. برخی آن را حلال[۱۰] و برخی دیگر بنابر احتیاط حرام میدانند.[۱۱]
گوشت کانگورو در بین اکثر مراجع معاصر حرام است اما آیت الله العظمی مکارم شیرازی فتوا داده اند: در صورتی که ذبح شرعی شود، کانگورو از حیوانات حلال گوشت است و خوردن آن اشکالی ندارد.[۱۲]
آبزیان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ماهیان پولکدار (فلسدار) و میگو و پرندگان دریایی حلالگوشتاند .
- به جز این دو مورد، بقیه آبزیان در زمره حیوانات حرامگوشت قرار دارند. همچنین، حیوانات دوزیست همگی حرام گوشت هستند.[۱۳]
- شرط تذکیه آبزیان: تذکیه ماهی به این است که زنده از آب گرفته شود. اگر ماهی در آب بمیرد، پاک است اما خوردنش حرام است.[۱۴]
- فرآوردهها: خاویار و تخم ماهیها از نظر حلیت و حرمت، تابع خود ماهی هستند.[۱۵]
پرندگان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
برای تشخیص پرندگان حلالگوشت، معیارهایی ذکر شده که وجود یکی از آنها برای حلیت کافی است: نشانههای پرنده حلالگوشت:
- چینهدان یا سنگدان یا در پشت پا سیخک (خار) داشته باشد.[۱۶]
- نحوه پرواز: مدت زمان بالزدن (دفیف) آن از صاف نگه داشتن بالها (صفیف) بیشتر باشد.[۱۷]
- پرندگان حلال: مرغ خانگی، خروس، بوقلمون، شترمرغ، کبوتر، گنجشک، کبک، تیهو و بلبل.
- پرندگان مکروه:
گوشت پرندگانی مانند هدهد و پرستو حلال است، اما خوردن آن کراهت دارد.[۱۸] همچنين گوشت فاخته، چكاوك، هوبره و بويژه وركاک، صوّام و سبزه قبا (شيرگنجشک) مكروه است.[۱۹] فرآوردهها: حکم تخم پرندگان نیز تابع حکم گوشت آنهاست.[۲۰]
حشرات[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در بین حشرات، فقط ملخِ قادر بر پرواز، حلال گوشت است.[۲۱]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهلبیت(ع)، ج۲، ص۴۲۶.
- ↑ الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، ص 267.
- ↑ جواهر الكلام، ج36، ص284.
- ↑ جواهر الكلام، ج36، ص282.
- ↑ جواهر الكلام، ج36، ص272.
- ↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام. ج 1، ص 698.
- ↑ الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، ص 268.
- ↑ الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، ص 268.
- ↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام. ج 4، ص 232.
- ↑ ماوراء الفقه، ج7، ص121؛ خوردن گوشت زرافه و گوزن چه حکمی دارد؟ پایگاه اطلاعرسانی آیتالله مکارم شیرازی.
- ↑ خوردن غذای حلالی که با بخار گوشت تذکیه نشده پخته شده است، جایز است؟ سایت رسمی دفتر آیت الله سیستانی.
- ↑ خوردن گوشت کانگورو چه حکمی دارد؟ اسلام کوئست.
- ↑ جواهر الکلام، ج36، ص241.
- ↑ الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، ص 238.
- ↑ الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، ص 265.
- ↑ جواهر الکلام، ج36، ص306.
- ↑ جواهر الکلام، ج36، ص304.
- ↑ الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، ص 281.
- ↑ جواهر الکلام، ج36، ص313.
- ↑ الروضة البهیة في شرح اللمعة الدمشقیة، ج 7، ص 289.
- ↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج ۳، ص ۳۰۵.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- هاشمی شاهرودی، محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع) ۱۳۸۲.
- شهید اول، محمد بن مکی، اللمعة الدمشقية في فقه الإمامية، مركز بحوث الحج والعمرة.
- نجفی الجواهری، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، بیتا.
- صدر، سیدمحمد، ما وراء الفقه، دار الأضواء، لبنان، بيروت، بیتا.