چینه‌دان

از ویکی‌موضوع

چینه‌دان یا جاغر عضوی از دستگاه گوارش در برخی پرندگان است که برای ذخیره‌سازی غذا قبل از هضم از آن استفاده می‌شود. در فقه اسلامی، داشتن چینه‌دان یکی از نشانه‌های حلال‌گوشت بودن در پرندگان است.

معنی چینه‌دان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در سیستم گوارشی یک پرنده، چینه‌دان یک کیسهٔ گسترش یافته و ماهیچه‌ای در نزدیکی مری و گلو است. این بخش از دستگاه گوارش؛ اساساً یک بخش بزرگ از مری است. ه چینه‌دان برای ذخیره موقت استفاده می‌شود. همهٔ پرندگان چینه‌دان ندارند. در کبوتر و فاخته‌های بزرگسال، چینه‌دان می‌تواند برای پرورش جوجه‌های نوزاد این پرندگان شیر چینه‌دان تولید کند.

همچنین چینه‌دان یکی از اجزای اصلی گوارش پرنده دانه‌خوار است و وظیفه حفاظت از سیستم گوارشی را دارد. این قسمت از گوارش دیواره‌های مقاومی دارد که از سایش و خراشیدگی جلوگیری می‌کنند و همچنین به کمک عضلات و مخاط محافظتی که دارد، از تاثیر مواد زیان‌آور مانند اسیدها محافظت می‌کند. چینه‌دان همچنین وظیفه جدا کردن بخش‌های غیرقابل هضم مانند بذرها و پوست‌های میوه‌ها را دارد.[۱]

پرندگان لاشه‌خوار مانند کرکس‌ها وقتی که به غذای فراوان می‌رسند، با حرص و ولع خوراک خود را می‌بلعند، و این سبب برآمدگی چینه‌دان آن‌ها می‌شود. سپس با نشستن، چرت‌زدن، یا خواب، آن‌ها به استراحت می‌پردازند تا غذای خود را هضم کنند.[۲]

برای شناسایی پرنده حلال گوشت از حرام گوشت، در موارد مشکوک، چینه دان داشتن یکی از نشانه‌های حلال گوشت بودن آن است.[۳]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. (Gordon John Larkman Ramel (2008-09-29. "The Alimentary Canal in Birds". Retrieved 2008-12-16.
  2. (Gordon John Larkman Ramel (2008-09-29. "The Alimentary Canal in Birds". Retrieved 2008-12-16.
  3. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۳۶، ص۳۰۶.