بلدرچین بوته‌ای

از ویکی‌موضوع
بلدرچین بوته‌ای
ماکیان‌سانان
اطلاعات عمومی
نام اصلیبلدرچین بوته ای
نام عربیسُمان الشَّجر الصَّغیر
نام انگلیسیCommon Buttonquail
نام علمیTurnix sylvatica
گونهماکیان‌سانان
زیستگاهدشت‌های پوشیده از خاک‌های خشک و شنی، زمین‌های بایر بوته‌زار، بیشه‌های وسیع با گیاهان کم ارتفاع
تغذیهدانه‌ها، حبوبات، آجیل
چینه‌داندارد
سنگ‌داندارد
حکم فقهیحلال
حکم فضلهطبق فتوای مشهور فقها پاک است.


بلدرچین بوته ای از پرندگان حلال‌گوشت، از راسته ماکیان است. این پرنده ربطی به بلدرچینی که عضوی از خانواده قرقاول است ندارد، گرچه از نظر ظاهری شبیه بلدرچین است و حتی در پرواز نیز شاید با آن اشتباه شود امّا از نظر رفتاری با آن کاملاً متفاوت است و از نظر اندازه نیز کوچک‌تر آز آن می‌باشد. گونه‌های متعددی از این پرنده در مناطق مختلف دنیا زیست می‌کنند که اغلب آن‌ها ساکن مناطق گرم در آسیا، آفریقا، اروپا و استرالیا هستند و شامل ۱۶ گونه که متعلق به دو جنس می‌باشند و تنها یک گونه متعلق به جنس Ortyxelos و دیگر گونه‌ها از جنس Turnix می‌باشند.[۱]

توصیف ظاهری[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این پرنده تارکش تیره و در وسط یک نوار طولی نخودی رنگ دارد. گونه، ابرو گلویش نخودی کم رنگ با خال‌های ریز می‌باشد و سینه‌اش خرمائی مایل به نارنجی روشن است و در پهلوها خال‌های سیاه و درشتی دارد. منقار باریکش خاکستری متمایل به آبی است و از منقار بلدرچین کمی کشیده تر است. چشم‌ها و حلقه چشمی آن آبی روشن است.

نر و ماده آن تقریباً هم شکل می‌باشند با این تفاوت که پرنده ماده کمی بزرگ‌‌تر می‌باشد. همیشه خود را از انظار مخفی می‌کند و به زحمت می‌توان آن را وادار به پرواز کرد. به سرعت و به صورت زیگزاک می‌دود. پروازش از روی بی میلی، ولی سریع و در ارتفاع کم به صورت تکی یا جفت است. فصل تولید مثل آن‌ها در مناطق مختلف متفاوت است. هنگام جفت یابی پرنده ماده سر خود با زاویه ۴۵ درجه به طرف زمین خم می‌کند و غب غب خود را پر باد کرده و با تلو تلو خوردن به جلو و عقب و اجرای حرکات نمایشی نظر پرندهٔ نر را جلب می‌کند، البته آمیزش بلدرچین ماده با چند پرنده نر هم صورت می‌گیرد؛ امّا نهایتاً یکی از آن‌ها با دادن هدیه‌ای که اغلب از مواد غذایی است موافقت خود را برای لانه سازی اعلام می‌کند.

پس از آن پرندهٔ ماده در فرورفتگی گودال مانند یا شکافی روی زمین که توسط چمن و علف‌های هرز پوشیده شده است به اتفاق پرنده نر آشیانه را آماده می‌کند و پس از آن ۴ تا ۵ عدد تخم کوچک مخروطی شکل به وزن هر کدام تقریباً ۶ گرم می‌گذارد. طول متوسط هر کدام از تخم‌ها ۲/۲ سانتی‌متر و رنگ آن‌ها سفید مایل به خاکستری و صورتی کم رنگ است و خال‌های قهوه‌ای مایل به بنفش دارد. پس از ۱۲ تا ۱۴ روز که روی آن‌ها خوابید جوجه‌های کوچکی سر از تخم بیرون می‌زنند. ۲ تا ۴ روز پرنده نر به آن‌ها غذا داده و از آن‌ها مراقبت می‌کند و پس از ۱۸ تا ۲۰ روز جوجه‌ها استقلال یافته و پرواز خود را تجربه می‌کنند.[۲]

زیستگاه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در دشت‌های پوشیده از خاک‌های خشک و شنی، زمین‌های بایر بوته‌زار، بیشه‌های وسیع با گیاهان کم ارتفاع، زمین‌های درو شده و مزارع چغندر قند، کشتزارهای پنبه و ارزن و خلاصه زمین‌هایی با پوشش گیاهی آشیانه می‌سازد.[۳]

تغذیه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

غذای اصلی آن‌ها را دانه‌ها، حبوبات، آجیل تشکیل داده و همچنین از مورچه‌ها، حشرات و لارو آن‌ها تغذیه می‌کنند.[۴]

حکم فقهی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این پرنده دارای چینه‌دان و سنگ‌دان می‌باشد بنابر این طبق نظر همه فقها «حلال گوشت» است.[۵]

حکم فضله[ویرایش | ویرایش مبدأ]

طبق نظر مشهور فقها فضله این پرنده پاک است.[۶]

نگارخانه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. زارعی زیاری، حسین، اطلس فقهی پرندگان ایران، نشر معروف، ۱۳۹۳ش، ص ۱۵۰.
  2. زارعی زیاری، حسین، اطلس فقهی پرندگان ایران، نشر معروف، ۱۳۹۳ش، ص ۱۵۰.
  3. زارعی زیاری، حسین، اطلس فقهی پرندگان ایران، نشر معروف، ۱۳۹۳ش، ص ۱۵۰.
  4. زارعی زیاری، حسین، اطلس فقهی پرندگان ایران، نشر معروف، ۱۳۹۳ش، ص ۱۵۰.
  5. زارعی زیاری، حسین، اطلس فقهی پرندگان ایران، نشر معروف، ۱۳۹۳ش، ص ۱۵۰.
  6. توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج ‏۱، ص ۶۹، مسئله ۸۴ و ۸۵.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • زارعی زیاری، حسین، اطلس فقهی پرندگان ایران، نشر معروف، ۱۳۹۳ش.
  • منصوری، جمشید، راهنمای پرندگان ایران، نشر فرزانه، ۱۳۹۲ش.