پرندگان حلالگوشت
 | |
| اطلاعات عمومی | |
|---|---|
| سیخک پشت پا | دارد |
| چینهدان | دارد |
| سنگدان | دارد |
| حکم فقهی | حلالگوشت |
| حکم فضله | پاک |
پرندگان حلالگوشت شامل پرندگانی که در فقه شیعه، خوردن گوشتشان با رعایت دستور شرعی ذبح، جایز است. از نظر فقیهان، تصریح به حلالگوشت بودن پرنده، بالزدن زیاد پرنده، داشتن چینهدان، سنگدان، سیخک پشت پا از معیارهای شناخت پرندگان حلالگوشت است. طبق این نظر، تخم این پرندگان حلال و فضله آن پاک است.
جایگاه فقهی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در تقسیمبندی شرعی پرندگان، سه دسته عمده مطرح است:
- پرندگان حلالگوشت: پرندگانی که خوردن گوشت آنها با رعایت شرایط ذبح شرعی (تذکیه) جایز است.
- پرندگان حرامگوشت: پرندگانی که خوردن گوشت آنها جایز نیست؛ یا ذاتاً حراماند (مثل پرندگان شکاری دارای چنگال) یا به سبب علت عرضی (نجاستخواری، ذبحنشده و غیره) حرام میشوند.
- مکروهگوشت: پرندگانی که گوشتشان شرعاً حلال است اما از نظر فقهی بنا بر دلایل روایی یا وضع زیستی/رفتاری ترک خوردنشان توصیه نشده است.
| دسته | حکم خوردن | ویژگیها |
|---|---|---|
| حلالگوشت | جایز و بیکراهت | دارای چینهدان، سنگدان، خارک پشت پا؛ بالزدن بیشتر در پرواز |
| مکروهگوشت | جایز با ترجیح ترک | سفارش روایی، تغذیه یا زیستگاه آلوده؛ رفتار نیمهمردارخوار؛ شباهت جزئی به حرام |
| حرامگوشت | ممنوع | دارای چنگال، صافپرواز، فاقد اندامهای مشخص گوارشی |
روش شناخت پرندگان حلالگوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
برای تشخیص پرندگان حلالگوشت، معیارهایی ذکر شده که وجود یکی از آنها برای حلیت کافی است:
- به حلالگوشت بودن آن تصریح شده
- به حلالگوشت بودن آن تصریح نشده که در این صورت معیارهایی برای شناخت پرنده حلالگوشت و حرام گوشت ذکر شده است:
- نحوه پرواز پرنده: بالزدن پرنده بیشتر از صاف نگه داشتن بالها است، مثل کبوتر و گنجشک.[۱]
- داشتن چینهدان، یا سنگدان یا سیخک پشت پا.[۲]
به باور فقیهان کلیه احکام پرندگان حلالگوشت، اختصاص به پرندگان خشکزی ندارد و شامل پرندگان دریایی نیز میشود.[۳]
فهرست برخی پرندگان حلالگوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پرندگان دارای تنوع بسیاری هستند و عواملی مانند اندازه بدن، رنگ، شکل منقار و پا و خواص فیزیولوژیک ردهبندی پرندگان را تشکیل میدهد.[۴]
با توجه به ملاکهای حلیت و حرمت و تصریح در حلالگوشت بودن برخی پرندگان، راسته پرندگان حلالگوشت به شرح ذیل است:[۵]
- کبوتر سانان: (خانوادهٔ کبوترها: کبوتر معمولی، کبوتر چاهی (کبوتر کوهی)، قمری معمولی، قمری خانگی، قمری خاوری، قمری ناماکوا، یا کریم، یا کریم پشت سرخ، فاخته، فاخته خاوری، فاخته جنگلی)
- کوکو سانان (خانواده کوکوها: کوکوی معمولی، کوکوی خالدار، کوکوی تاجدار، کوکوی آسیایی، کوکوی شرقی)
- غازسانان (خانواده مرغابیها)
- دُرناسانان (خانواده دُرناها، خانواده هوبرهها، خانواده یِلوهها)
- طوطی ساناسان (خانواده طوطیها)
- غواص سانان
- کشیم سانان
- ماکیان سانان، بجز طاووس که حرامگوشت است.
- سلیم سانان بجز چوب پا و آب شکاف که حرامگوشتند.
- کوکر سانان
- سبزقبا سانان: بجز زنبور خوارها، سبزقباها و هدهد
- گنجشک سانان: متشکلّ از خانوادههای چلچله، سِهره، بلبل، خانواده دمجنبانکها، شهدخوار، دیوارخزک، دارخزک، بال لاکی، پریشاهرخ، الیکایی، صعوهها، زرد پرهها، توکاها، کمر کولیها، سارها، چرخ ریسکها، گنجشکها، لیکوها، مگسگیرها، سِسکها، چکاوکها، سنگچشمها. (خانواده چلچله ها و سنگ چشم ها مکروهاند و خانواده بوچانگا و کلاغها که حرام گوشت هستند)
- باقرقرهسانان (باقرقره دم دراز، باقرقره خالدار، باقرقره راه راه، باقرقره گندمی، باقرقره شکم سفید، باقرقره شکم بلوطی، کوکر شکم سیاه)
- شتر مرغ سانان (شتر مرغ گردن قرمز، شتر مرغ گردن آبی، شتر مرغ گردن سیاه و…)
تخم و فضله پرندگان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بنا به فتوای مشهور فقیهان شیعه، تخم و فضله، تابع حکم پرنده است. تخم و فضله تمام پرندگان حلالگوشت، حلال و پاک است.[۶]
جستار وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ج۳۶، ص۳۰۴.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ج۳۶، ص۳۰۴.
- ↑ پرندگان دریایی، سایت رسمی دفتر آیتالله سیستانی.
- ↑ پرندگان و طبقهبندی پرندهها
- ↑ پرندگان حلال گوشت، سایت رسمی دفتر آیتالله سیستانی.
- ↑ راههای تشخیص پرندگان حلال گوشت از حرام گوشت، سایت رسمی دفتر آیتالله سیستانی.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- پرندگان حلال گوشت، سایت رسمی دفتر آیتالله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱ آذر ۱۴۰۴ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، بیتا.