مرغ جیرفتی

از ویکی‌موضوع
مرغ جیرفتی
ماکیان‌سانان
اطلاعات عمومی
نام اصلیمرغ جیرفتی
نام عربیالدُرّاج الرَمادیُ
نام انگلیسیGrey Francolin
نام علمیFrancolinus pondicerianus
گونهماکیان‌سانان
زیستگاهدشت‌ها و در کنار درختچه‌ها و بوته‌زارهای گز و زمین‌های کشاورزی
تغذیهدانه گیاهان، سرشاخه‌ها، حشرات، نرم‌تنان و کرم‌های زیرخاک
سیخک پشت پادارد
چینه‌داندارد
سنگ‌داندارد
حکم فقهیحلال
حکم فضلهطبق فتوای مشهور فقها پاک است.


مرغ جیرفتی از پرندگان حلال‌گوشت، از راسته ماکیان و گونه‌ای از خانواده قرقاول می‌باشد. این پرنده از تیهو بزرگتراست و رفتارش به دراج نزدیک‌تر می‌باشد.[۱]

توصیف ظاهری[ویرایش | ویرایش مبدأ]

اندازه این پرنده ۲۹ سانتی‌متر است؛ نر و ماده همشکل هستند؛ رنگ جیرفتی عموما قهوه‌ای است با سطح شکمی روشن‌تر. تمام سطح بدنش را خطوطی تیره و موجداری فرا گرفته است واین نتیجه رنگ حاشیه پرها است که روی هم چنین طرحای منظمی را پدید می‌آورند این طرح‌ها در ناحیه پشت پرنده بر خلاف سطح شکمیش، خطوطی روشن در زمینه‌ای قهوه‌ای دارد و حال آنکه در سطوح دیگر بدنش از جمله گردن، سینه و شکمش خطوطی تیره‌تر در زمینه‌ای نخودی روشن دارد. پیشانی و گونه‌هایش نارنجی وابرویش نخودی روشن و محدود به خط چشمی تیره می‌بلشد. هم‌چنین خط تیره نازکی محدوده چانه و گلوی کم رنگش را مشخص می‌کند. منقارش قهوه‌ای تیره، پاها قرمز و سیخک پشت ساق پا، کمی بالاتر از انگشت چهارم در پرنده نر مشخص تر است. پوشپرهای زیر دم، حنایی و شاهپرهای کناری دم، خرمایی است که هنگام پرواز نمایان می‌شوند. پروازش کوتاه، کم دامنه، مداوم و سریع است معمولا جفت جفت دیده می‌شوند و عموما خود را از انظار مخفی می‌دارند.

از نظر ظاهری جنس نرو ماده شبیه به هم بوده ولی جنس نر کمی بزرگتر است. در اوایل فصل بهار شروع به لانه سازی می‌کنند و با دقت زیاد لانه را در زیر و لابلای بوته زارهای گز و درختچه‌ها و دور از دید مزاحمان می‌سازند.

مرغ ماده جیرفتی در هر بار تخم‌گذاری، ۴ تا ۸ تخم می‌گذارد. و حدود ۲۰ روز که روی آنها خوابید جوجه‌های زرد رنگ کوچک، سر از تخم بیرون زده و وزمین را جهت جستجوی دانه نوک می‌زنند.[۲]

زیستگاه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

زیستگاه این پرنده در دشت‌ها و در کنار درختچه‌ها و بوته‌زارهای گز و زمین‌های کشاورزی ا‌ست. این پرنده لانه خود را در زیر بوته‌ها و درختچه‌ها می‌سازد.[۳]

تغذیه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

عموماً از دانه گیاهان، سرشاخه‌ها، حشرات، نرم‌تنان و کرم‌های زیرخاک تغذیه می‌کنند.[۴]

حکم فقهی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این پرنده دارای چینه‌دان، سنگ‌دان و خارک پشت پا می‌باشد بنابر این طبق نظر همه فقها «حلال گوشت» است.[۵]

حکم فضله[ویرایش | ویرایش مبدأ]

طبق نظر مشهور فقها فضله این پرنده پاک است.[۶]

نگارخانه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. زارعی زیاری، حسین، اطلس فقهی پرندگان ایران، نشر معروف، ۱۳۹۳ش، ص ۱۴۶.
  2. زارعی زیاری، حسین، اطلس فقهی پرندگان ایران، نشر معروف، ۱۳۹۳ش، ص ۱۴۶.
  3. زارعی زیاری، حسین، اطلس فقهی پرندگان ایران، نشر معروف، ۱۳۹۳ش، ص ۱۴۶.
  4. زارعی زیاری، حسین، اطلس فقهی پرندگان ایران، نشر معروف، ۱۳۹۳ش، ص ۱۴۶.
  5. زارعی زیاری، حسین، اطلس فقهی پرندگان ایران، نشر معروف، ۱۳۹۳ش، ص ۱۴۶.
  6. توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج ‏۱، ص ۶۹، مسئله ۸۴ و ۸۵.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • زارعی زیاری، حسین، اطلس فقهی پرندگان ایران، نشر معروف، ۱۳۹۳ش.
  • منصوری، جمشید، راهنمای پرندگان ایران، نشر فرزانه، ۱۳۹۲ش.